مقایسة طرحواره‌های گسیل گردوخاک در برآورد شار قائم آن در نواحی چشمه‌ای ایران

در این پژوهش شبیه‌سازی‌های آهنگ گسیل گردوخاک در ایران توسط دو طرحوارة مارتیکورنا- برگامتی- آلفارو (MBA) و شائو در 24 می 2012، که پدیدة گردوخاک در بسیاری از نقاط کشور گزارش شده بود، باهم مقایسه شده است. داده‌های لازم برای اجرای طرحواره‌ها از شیبه‌سازی مدل WRF بدست آمده است. بررسی‌ها نشان داد که تعداد چشمه‌های گردوخاک حاصل از طرحواره MBA کمتر از طرحواره شائو است. شار قائم گردوخاک (VDF) طرحواره MBA در بعضی نواحی چشمه‌ای بزرگ‌تر و در بعضی دیگر کوچک‌تر از طرحواره شائو است. در مناطقی که طرحواره شائو مقدار صفر را برای VDF برآورد کند، طرحواره MBA نیز همین مقدار را برآورد می‌کند، اما برعکس آن لزوماً درست نیست. در تاریخ مورد بررسی هر دو طرحواره بیشینه VDF را در ساعت 11 نشان داده­اند. بیشینة  VDFتوسط طرحواره شائو  8/86 در نقطة 27/30 و 35/57 و توسط طرحواره MBA برابر  45/18 در نقطة 24/33 و 35/51 رخ داده است. طول زبری و فشار موم‌سانی خاک به‌ترتیب تأثیرگذارترین پارامتر‌ها در برآورد VDF با طرحواره‌های MBA و شائو هستند. سرعت اصطکاکی و پارامتر‌های سطح و خاک در برآورد شار قائم گردوخاک آن‌قدر پیچیده عمل می‌کنند که در مقایسة برآوردهای طرحواره‌ها باید تأثیر هم‌زمان آنها را در نظر گرفت. بیشینه VDF در زمان‌هایی از شبانه‌روز است که رطوبت خاک کمینه و سرعت اصطکاکی ( ) بیشینه مقدار را داشته باشد. همچنین، در هر ناحیه‌چشمه‌ای به­دلیل تغییرات ناچیز رطوبت خاک در یک شبانه­روز، تغییرات شبانه‌روزی شار قائم گردوخاک بیشتر متأثر از تغییرات شبانه‌روزی سرعت اصطکاکی است. ارزیابی این طرحواره‌های گسیل، نیازمند برآورد VDF به روش‌های تجربی و یا سنجش از دور است.